ندای کابل
* روسیه د طالبانو حکومت په رسمي توګه وپېژند، چې دا د طالبانو لپاره یو مهم دیپلوماتیک بری ګڼل کېږي.
دا پېژندنه د طالبانو د نړیوال مشروعیت لپاره یو ګام بلل کېږي، او ښايي د نورو هېوادونو دریځ هم بدل کړي.
د طالبانو ویاند دا پېژندنه د افغانستان د خلکو لپاره یو “مثبت پرمختګ” بللی.
* د روسیې له خوا د طالبانو د حکومت رسمي پېژندنې سره، یوشمېر هېوادونه جدي مخالفت ښودلی دی. دلته یې لنډه شننه درته وړاندې کوم:
د نړیوالو مخالفتونه:
امریکا: د طالبانو سره تعامل بېفایده بلل شوی، ځکه چې د بشري حقونو وضعیت نه دی ښه شوی.
اروپايي هېوادونه:
لکه آلمان او بریتانیا، د روسیې د اقدام په وړاندې حساسیت ښودلی، او د طالبانو سره رسمي اړیکې نه غواړي.
پاکستان: اعلان کړی چې د طالبانو د پېژندنې لپاره “عجله نه لري”.
ایران او ترکیه: تر اوسه رسمي غبرګون نه دی ښودلی، که څه هم له طالبانو سره اړیکې لري.
ملګري ملتونه: د طالبانو د نړیوالې انزوا د پای ته رسولو هڅه یې کړې وه، خو د روسیې اقدام دا هڅې کمزورې کړې.
دا مخالفتونه ښيي چې د طالبانو رسمي پېژندنه لا هم د نړیوالو لپاره یوه لانجمنه موضوع ده، او د بشري حقونو، ښځو د وضعیت، او د ترهګرۍ خطرونه د اندېښنې اصلي سرچینې دي.
*د دې موضوع تحلیل: اغېزې او پایلې
مثبتې اغېزې:
د سیمې ثبات ته مرسته: روسیه باور لري چې د طالبانو رسمي پېژندنه کولی شي د افغانستان ثبات ته زمینه برابره کړي، چې دا د مرکزي آسیا لپاره هم مهم دی.
اقتصادي همکاریو ته لاره پرانستل: دا پېژندنه د روسیې او افغانستان ترمنځ د اقتصادي همکاریو، لکه د انرژۍ ترانزیت او د زیربناوو جوړولو، لپاره زمینه برابروي.
د طالبانو نړیوال مشروعیت ته ګام: دا اقدام د طالبانو لپاره د نړیوال مشروعیت ترلاسه کولو په لور یو مهم ګام ګڼل کېږي، چې د نورو هېوادونو د پېژندنې لپاره هم لاره هواروي.
د ترهګرۍ پر ضد همکاري: روسیه تمه لري چې له طالبانو سره همکاري د ترهګرو ډلو، لکه داعش، پر ضد مبارزه کې مرسته وکړي.
منفي اغېزې:
د بشري حقونو اندېښنې: لویدیځ هېوادونه، په ځانګړي ډول امریکا او اروپايي اتحادیه، د ښځو او اقلیتونو حقونو ته د طالبانو چلند ته اندېښنه لري، او دا پېژندنه ممکن د نړیوالو فشارونو سبب شي.
د ترهګرو ډلو تقویه کېدل: ځینې شنونکي باور لري چې دا پېژندنه ممکن د نورو افراطي ډلو لپاره مشروعیت رامنځته کړي یا هغوی ته جرئت ورکړي.
د لویدیځو هېوادونو منفي غبرګون: دا اقدام ممکن د روسیې او لویدیځو هېوادونو ترمنځ سیاسي کړکېچونه زیات کړي، په ځانګړي ډول که امریکا د طالبانو مخالفو ډلو ملاتړ ته دوام ورکړي.
د سیمې پر امنیت احتمالي اغېزې: که طالبان د ترهګرو ډلو پر ضد کافي اقدامات ونه کړي، نو دا پېژندنه ممکن د سیمې امنیت ته خطر پېښ کړي، په ځانګړي ډول د تاجکستان او ازبکستان لپاره.
لیکوال: عصمت الله فاضلی
