ندای کابل
د پاکستان د تأسیس فلسفې تضاد له افغان مسلمانانو سره د چلند په اړه
د دیني بنسټونو او سیاسي چلند انتقادي ارزونه
پاکستان په ۱۹۴۷ کال کې د یو دیني آرمان پر بنسټ جوړ شو؛ داسې آرمان چې هدف یې د هند د نیمهوچه مسلمانانو لپاره یو ځانګړی وطن رامنځته کول وو. دا هېواد د “پاکه خاوره” تر شعار لاندې او د “اسلامي جمهوري پاکستان” په رسمي نوم سره رامنځته شو، تر څو د بنسټګرو په باور، د مسلمانانو لپاره پناهځای وي او خپله سیاسي هویت له اسلامه واخلي.
خو له اوو لسیزو زیات وخت وروسته، د پاکستان سیاسي چلند، په ځانګړي ډول د افغان مسلمانانو په وړاندې، د دې هېواد د اسلامي اصولو او د تأسیس فلسفې په اړه جدي پوښتنې راولاړې کړي دي.
په پرتله کې، هغه هېوادونه لکه هند او اسرائیل چې دیني هویت یې د سیاسي جوړښت برخه ده، یو بل ډول چلند غوره کړی دی. هند، چې د “هندوستان” په نوم یادېږي او د هندوانو هویت ته پاملرنه لري، په خپل اساسي قانون کې دا څرګنده کړې چې هر هندو، پرته له دې چې چیرې زیږیدلی وي، حق لري هند ته مهاجرت وکړي او تابعیت ترلاسه کړي. د هند او نیپال نږدې اړیکې، چې اکثریت یې هندوان دي، د دې سیاست یوه بېلګه ده. د هند او نیپال ترمنځ سرحدونه تقریباً بېمانا شوي، او د نیپال وګړي پرته له ویزې هند ته تګ راتګ کوي.
هند د بحرانونو پر مهال هم خپلو دیني ژمنو ته وفادار پاتې شوی. کله چې د ۲۰۲۲ کال د جون په ۱۸مه د کابل په معبدونو برید وشو، هند اعلان وکړ چې د افغانستان هندوان کولی شي هند ته مهاجرت وکړي او تابعیت ترلاسه کړي. دا اقدام د هند د تأسیس فلسفې او د خپلو هممذهبو ملاتړ څرګندونه کوي.
اسرائیل هم له تأسیس راهیسې ځان د یهودانو دولت بللی، او داسې قانون یې تصویب کړی چې له مخې یې هر یهودي، هر چیرې چې وي، حق لري اسرائیل ته مهاجرت وکړي او تابعیت واخلي. د ۱۹۸۰ او ۱۹۹۰ لسیزو کې د ایتیوپیا یهودانو انتقال پراخ عملیات، د دې ژمنتیا څرګندونه کوي.
خو پاکستان، په ځانګړي ډول په وروستیو کلونو کې، له افغان مسلمانانو سره د چلند له مخې، د خپل تأسیس له فلسفې سره ښکاره تضاد ښودلی. اسلام، چې د پاکستان د سیاسي مشروعیت بنسټ دی، د اسلامي امت ترمنځ جغرافیوي سرحدونه نه مني او د مسلمانانو پر یووالي ټینګار کوي. سره له دې، پاکستان د قومیت او ملیت پر بنسټ افغان مسلمانان له انساني او اسلامي حقونو محروم کړي، او له هغه خاورې یې شړلي چې باید د مسلمانانو پناهځای وای.
دا چلند نه یوازې له اسلامي اصولو سره په تضاد کې دی، بلکې د پاکستان د دولت اخلاقي او دیني مشروعیت هم تر پوښتنې لاندې راولي. که د پاکستان د تأسیس فلسفه پر اسلام ولاړه وه، نو ولې باید مسلمانان، چې هممذهب او همدین دي، د تبعیضي سیاستونو او پراخو اخراجونو قرباني شي؟ دا پوښتنه د پاکستان د داخلي او بهرني سیاستونو جدي بیاکتنې ته اړتیا لري، تر څو هغه اصولو ته بېرته وګرځي چې یو وخت د دې هېواد د تأسیس بنسټ وو.
#افغانستان #پاکستان #کډوال #بشريحقونه #ملګريملتونه
