ندای کابل
کودتای محمد نادر خان: نقطه عطفی در تاریخ مدرن افغانستان امروز به بررسی یک رویداد تاریخی مهم در تاریخ افغانستان میپردازیم: کودتای محمد نادر خان در ۱۶ اکتبر ۱۹۲۹. این اتفاق تأثیرات عمیقی بر سیاست، جامعه و آموزش این کشور گذاشت و به عنوان یکی از نقاط عطف تاریخ مدرن افغانستان شناخته میشود. زمینه تاریخی در اواخر دهه ۱۹۲۰، افغانستان تحت حکومت امانالله خان قرار داشت. او با اجرای اصلاحات گسترده در نظام آموزشی، حقوق زنان و ساختار حکومتی، تلاش کرد کشور را به سوی مدرنیته سوق دهد. با این حال، این تغییرات با مقاومت شدید گروههای سنتی، قبیلهای و مذهبی مواجه شد. در سال ۱۹۲۹، حبیبالله کلکانی، معروف به بچه سقا، با راهاندازی یک شورش، امانالله خان را وادار به کنارهگیری کرد. کلکانی به عنوان اولین غیرپشتون در تاریخ مدرن افغانستان به قدرت رسید، اما حکومت او کوتاهمدت و پرآشوب بود. محمد نادر خان و کودتا محمد نادر خان، از خاندان باراکزی و پیشتر وزیر جنگ، پس از سقوط امانالله خان با سازماندهی نیروهایی با حمایت قبایل پشتون، برای بازپسگیری قدرت اقدام کرد. در ۱۶ اکتبر ۱۹۲۹، او کابل را تصرف کرد و حبیبالله کلکانی را شکست داد. این کودتا با خشونت شدید همراه بود و منجر به کشته شدن حدود ۱۲۰۰ نفر شد. این رویداد بازگشت خاندان باراکزی به قدرت را رقم زد. پیامدهای کودتا تثبیت قدرت نادر خان: او کوشید با برقراری تعادل بین اصلاحات مدرن و حفظ ارزشهای سنتی، ثبات را حفظ کند. تغییر سیاستهای اصلاحطلبانه: بسیاری از اصلاحات رادیکال امانالله لغو شد، اما اقدامات مانند تقویت ارتش و بهبود زیرساختها ادامه یافت. تقویت نقش قبایل پشتون: این کودتا قدرت سیاسی پشتونها را در ساختار حکومتی افزایش داد. بیثباتی ادامهدار: مخالفتها با نادر خان پابرجا ماند و او در سال ۱۹۳۳ ترور شد. اهمیت تاریخی بازگشت خاندان باراکزی و تداوم سلطنت آنها تا سال ۱۹۷۳. شکست اصلاحات امانالله نشاندهنده مقاومت جدی در برابر تغییرات سریع اجتماعی در افغانستان بود. افزایش نقش قبایل پشتون در سیاست و حاشیهنشینی اقوام دیگر از قدرت سیاسی. پیامدهای آموزشی و اجتماعی بر اقوام غیرپشتون سیاستهای آموزشی نادر خان به محرومیت گسترده اقوام غیرپشتون (تاجیکها، هزارهها، ازبکها و ترکمنها) منجر شد: کمبود مدارس در مناطق غیرپشتون. تمرکز منابع آموزشی در مناطق پشتوننشین. ترویج زبان پشتو و محدودیت زبان فارسی (دری). محدودیت آموزش زنان غیرپشتون. سرکوب روشنفکران غیرپشتون و نادیده گرفتن هویت فرهنگی آنها. عدم توسعه زیرساختهای آموزشی و بورسیهها برای اقوام غیرپشتون. افزایش بیسوادی و ایجاد شکاف آموزشی طولانیمدت. به طور خلاصه، سیاستهای تمرکزگرایانه نادر خان فرصتهای آموزشی اقوام غیرپشتون را محدود کرد و بیاعتمادی به دولت مرکزی را تقویت نمود. جمعبندی کودتای ۱۶ اکتبر ۱۹۲۹ پایان دوره حبیبالله کلکانی و بازگشت خاندان باراکزی به قدرت بود. این رویداد نشاندهنده چالش همیشگی رهبران افغانستان در برقراری تعادل بین مدرنیته و سنت، و مدیریت تنوع قومی و قبیلهای است. سیاستهای آموزشی و قوممحور نادر خان، پیامدهای فرهنگی و اجتماعی بلندمدتی برای اقوام غیرپشتون به همراه داشت و شکافهای عمیقی ایجاد کرد که اثرات آن تا دههها ادامه یافت.
درباره کاربر گرامی
مقالات مرتبط
همچنان چک کنید
انقلابِ خاموش در خانههای افغانستان؛ درمانی که از درون شما آغاز میشود!
انقلابِ خاموش در خانههای افغانستان؛ درمانی که از درون شما آغاز میشود!» 💛 ای مردم …